گرچه ( پا  به عرصه  نهادن محاسبه  در کمون اولیه   بروی  پیشرفت  های تقسیم  کار بوجود  امده   ولی  ازینکه در مرحله  مذکور  مالکیت بر وسایل  تولید اشتراکی  بوده  محاسبه  شکل ساده و بسیط داشته   صرف در زراعت  و مالداری بکار برده   میشد )  انهم طوریکه  مردم توسط پارچه  های چوب   ریک     و خط کشیدن  تنه درختان  جهت  پیدا کردن  یک  معیار  تولید و حل مطالب  از  ان  استفاده  میکردند )

در مرحله  استعماری  محاسبه  پیشرفت  زیادی  نموده  و منحیث  یک  وسیله  ضروری   معیار مفاد - در پروسس  تولیدی -  توزیع  - دوران   و دوران  و مصرف  به نفع  طبقه  حاکمه  از ان  کار گرفته   میشده

محاسبه در دوره  بردگی

درین  دوره  محاسبه  در یونان  قدیم پیشرفت  خوبی  نموده  و منحیث  یک  وسیله کنترول   و اداره کردن  کارگران  و برده  ها  در پروسس  عملیه  تولید  مورد  استفاده  قرار گرفته  .

در امورات بانکی  و تجارتی  نیز  یک  وسیله  موثر   کنترول  بوده  و خاصتا  در سیستم  مالیاتی و بعضی  امورات  دیگر  دولتی  بیشتر به کار  برده  میشد .

به این ترتیب  سیستم  و وسایل  محا سبوی  قدری  تکامل  کرده  و حسابات مالیه   -  اجازه -  سرمایه گذاری  در بانک ها را    احتوا نمود – که توام  با  این  پیشرفت  کتابها  و سیتم  های جدید  محاسبوی  بوجود  امدند .

 ذر روم قدیم  نظر به  پیشرفت  های زیاد صنعت  - کریدت ها  موسسات تجارتی  و  ترانسپورتی  وبیمه  ها   با موجودیت   وسایل  تخنیکی   سنجش ها – سیستم  محاسبوی  به  ارتقا شایانی  متوصل  گردید

 در قرن وسطی  محاسبه  بنابر  سقوط کلتور  و رشته  های   اقتصاد  یونان  قدیم  و روم    به  مشکل  مواجه  گردید   . ولی  با  انهم  تا  امروز سیستم  ها  و  وسایل  تخنیکی  ( ماشنی الات ) محاسبوی  بصورت  وسیع   مورد  استفاده  قرار گرفته  شده  -  چنانجه  کمی  بعد تر    از سقوط  امپرا تور  روم قدیم  محاسبه  در سیتم  کریدت  و تکت پولی  و از ان  به بعد  در امورات  تبادلوی  (  بین خریدار و فروشنده )  تعیین  مفاد و ضرر  دارای  اهمیت  خاص  بود

در سال 1458  م   اولین  بار  سیستم  محاسبه  دوجانبه (  کریدت  و دیبت ) یا  دو تائی را ( بیتذ یک کترول) بوجود  اورد  که البته   کتاب  وی  بعد  از 125 سال  در سال  1573  میلادی  تحت  عنوان  پیشرفت  در تجارت بچاپ  رسید  .  گرچه  نامبرده  یک قسمت  کامل  کتاب  خود را به محاسبه  تجارتی  تخصیص  داد ه  بود  ولی  بصورت  عموم  درین کتاب  محاسبه   در سه بخش  عمده   گنجانیده شده است 

1        -  کتاب  اساسی ( دفتر داری )

2        –روزنامچه   ی زور نال

3        یاد  داشت  .

همچنان  در سال 1494  میلادی  (لوکه پاچیولی )  کتاب سنجش های  ارتمیک وکیومتریک  ( در مورد تجسس در صنایع )  را تحریر   و در  ان  یک  بخش  عمده    برای محاسبه  اختصاص  داده شده  است 

در قرن 16 و 17  محاسبه در کلیساها  -  امورات  مالیاتی  - موسسات تولیدی  - توزیع  -  تبادلوی – نقع  وضرر  - عواید  و مصارف  پیشرفت  زیادی نموده  وهیچ  نوع تبادله  بوسیله پول ( تعین  معیار  ارزش ها  - هستی  مواد  قیمتی و غیره )  بدون محاسبه  ممکن نبود.

محاسبه  در  نظام سرمایه داری

در نظام سرمایه داری  محاسبه از لحاظ  سیستم  متعدد و سایل  مدرن  تخنیکی  ( ماشین   والات ) پیشرفته وسیع  نموده  و همواره  در ارتقای  ان  توجهات مزید  بخرج داده شده است .

درین  نظام  محاسبه  منحیث  یک و سیله اداره – کنترول زحمتکشان و کارگران ( تمام انسانها) بر اوردن  ارزش  اضافی  و بدست  اوردن  مفاد  زیاد  مورد  استفاده  قرار گرفته . بنا چنین  استنتاچ  میگردد  که  - محاسبه  از  یک طرف درسیر  تاریخ پیشرفت  های خوبی نموده   ولی از جانب  دیگر   اکثرا  باعث  بر  اوردن  امال و ارزوهای  طبقات  حاکم  گردیده  - بدین  معنی که در نظام سرمایه  داری محاسبه   با ان قسمت  از قانون   های  اقتصاد  سرمایه داری سر و کار دارد  که در ان  ارزوهای  استثماری طبقات حاکم  بر اورده  میشود . 

چنانچه سرمایه داران  همیشه برای  اغفال  زحمتکشان  و برای   بدست اوردن  مفاد  بیشتر  از ترتبیب  سه نوع  بیلانس   ( تراز نامه   )  استفاده  میکنند .

  • ۱ -بیلانس نفع  وضرر برای معلومات خود .
  • ۲ - بیلانس نفع و ضرر  برای  به چاپ سپردن  و به اطلاع رسایندن  شعبات   مربوطه
  • ۳ - بیلانس نفع  ضرر   برای  تادیه و پرداخت  مالیات  - محصول و تکس  و غیره

محاسبه در سیستم اقتصاد  ملی 

در سیستم اقتصاد ملی  محاسبه  چه  از نگاه  تئوری  و عملی و چه  از نگاه  سیستم   و تخنیک  چهت  بر اوردن  اجرائ  برنامه ها  -   صورت درست   انتفاعی و  غیر انتفاعی  ارتباط مرکزی  و غیر مرکزی  رول مهم  را بازی   میکند

درین نظام  بنابر  عدم موجودیت   استثمار فرد  از فرد   - ملی ساختن ملکیت های فردی  و تشکیل  کوپراتیف ها ( تعاونی ها )  رول پلان گذاری  علمی  تحقق  می یابد .

ازینجاست  که تمام  پروسس  های  تولیدی   - تعامل نیرو – و مناسبات  ان  دقیقا  محاسبه  گردیده  وحتی یک قرض  نام  هم از قید محاسبه  بدر شده نمیتواند .   بنا  محاسبه  از سویه  فابریکات  کوچک   تا سویه  یک  کشور ( مملکت ) در ارتقائی اقتصاد ملی  سهم بارز  داشته   و  وظایف  ذیل  را   انجام  میدهد .

1.   محاسبه  همه پروسس  های  برنامه ریزی ( پلان  )  مرکزی  - اجرای  پلان  و عدم اجرائ  ان را     از یک فابریکه  تا یک کشور  ( مملکت )  در هر رشته   - هر سکتور   - هر وضع  و هر حالت  دقیقا  تحلیل  و نتیجه گیری  می نماید.

2.      محاسبه  دقیق    مفدیت  از  استعمال  ذخیره های ملی  در  سرعت  اجرا  پلان  های اقتصادی  رول عمده  را  بازی  میکند .

3.      محا سبه توزیع  اموال  مولده   را  مطابق   نیروهای  کار کاریگران  توسط نورم  ها و معیار ها تحلیل  و کنترول  می نماید.

4.      محاسبه  سبب  تعین   ارزش  -  قیمت   ها  و قیمت تمام   اموال  مولده گردیده  و انها را  با هم تنظیم  میکند .

5.   محاسبه  علمی    سیر ارتقائی   اقتصاد ثمر بخش کار  - تحلیل  - تخفیف  قیمت  تمام  شد اموال  - استعمال  درست بودجه    سرمایه اساسی  ( میانی  . دورانی )  تراکم  ذخیره   و سرمایه  های جدید  را سبب  شده   میتواند