تفتــــیش و اهمیت آن درامــــورات مالـــــــی
تفتــــیش و اهمیت آن درامــــورات
مالـــــــی
فصل اول تعریفات کنترول و تفتیش
فصل اول تعریفات کنترول و تفتیش
جامع ترین تعریفات در مورد کنترول و تفتیش چنین است.
( بررسی متداوم فعالیت ها در برابر استندرد ها)
گرچه تعریف ذکر شده فشرده و بیان گر کنترول و تفتیش میباشد ولی هر گاه تمام فعالیت های استندرد شده نباشد آنوقت تعریف مذکور نا قص خواهد بود زیرا هدف از تعریف مذکور در حقیقت مقایسه فعالیت ها با استندرد ها است در حالیکه ما در بسیاری موارد نورم های معیاروهای مشخص نداریم حتی تجربه نشان داده که به طور لازم نورم های مصرف مواد خام تولیدی و یا نورم های مجرایی مواد و امتعه که استندرد های ابتدائی میباشد در برخی موارد موجود نیست.
در بعضی متون کنترول به مشابه یک پدیده عام بررسی که تفتیش با خود دارد مترادف با هم آهنگی تنظیم فعالیت های مقایسه کننده اهداف با تحقق پلان مطروحه یاد شده است.
همه می دانند که کنترول و تفتیش یک وسیله میباشد یعنی ارزیابی، بررسی، بازرسی و یا نظارت از چگونگی تحقق فعالیت ها در مراحل مختلفه به شکل ساده ولی مشخص تعریفات که جوانب تطبیقی نیز دارد به تفکیک آتی ارایه میگردد.
الف – انواع کنترول
1- کنترول
عملیه های بررسی قبلی، جاری و بعدی فعالیت ها بر طبق موازین و اهداف تعین شده، تثبیت چگونگی موثریت کفایت و اقتصادی بودن فعالیت ها میباشد.
1- موثریت یاEffectiveness(سودمندی) : عبارت ازانجام دادن فعالیتهای است که درجهت دستیابی به اهداف سازمان به ماکمک کند. مسله که مهم است کیفیت.
2- مولدیت: Productivity : عبارت از تناسب محصول دهی واندوخته هادریک مقطع خاص زمانی است که درآن کیفیت درنظر گرفته میشود.
3- مثمریت یاEfficiency (مفیدیت): عبارت ازانجام دادن فعالیت های است که بااستفاده ازآن ازسرمایه کم محصول زیاد بدست آید. درمثمریت نقاط ذیل مورد بحث میباشد.1 کمیت ،2 قیمت3 :و قت.
در تعریف فوق دیده می شود که (کنترول) به ذات خود مراحل بررسی را با اجزا و جوانب آن در خود دارد همین ماهیت وظایف اداره کنترول و تفتیش را گسترده و وسیع می سازد.
2- کنترول قبلی
عملیه بررسی است که قبل از آغاز فعالیت ها صورت میگیرد هدف از این گونه بررسی جلوگیری از بروز نارسائی ها و تخلفات میباشد.
تعریف ذکر شده می رساند که کنترول قبلی در حقیقت بررسی قانونی بوده که متابع بروز تخلفات در آینده میگردد.
مفهوم کنترول قبلی آنست که هنور پروژه ای شروع به فعالیت نکرده و یا فعالیت مالی، حسابی و اقتصادی آغاز نگردیده در همین مرحله نیز به کنترول ضرورت است.
محققین به این عقیده اند که به هر اندازه یکه در مرحله قبلی کنترول دقیق باشد در مراحل بعدی اشتباهات و تخلفات کمتر صورت میگیرد.
طور مثال هرگاه هدف از ساختمان یک عمارت دولتی باشد باید قبلا سیستم کنترول فبلی از موجودیت امکانات لازم جهت اعمار ساختمان، مواد خام، نیروی بشری و غیره اطمینان دهد.
زیرا در مرحله اول احتمال دارد که امکانات به صورت واقعی سنجیده نشده ارقام و شاخص ها بطور حقیقی تعین نگردیده باشد مثال های زیاد می تواند در این مواد موجود باشد.
3- کنترول جاری
عملیه بررسیی است که در جریان فعالیت های تحقیق می پذیرد هدف این نوع بررسی تشخیص و جلو گیری از انکشاف بعدی تخلفات و نارسائی ها می باشد
تعریف متذکره باز هم به کنترول و تفتیش باز دارنده و جلوگیری کننده پدیده های منفی را میدهد از همین جا است که سیستم کنترول و تفتیش در تمام کشور های جهان مورد توجه ارگان های رهبری بوده زیرا تنها به پدیده های منفی مبارزه نکرده بلکه از وقوع آن نیز جلو گیری میکند.
کنترول جاری نظر به ماهیت آن از موثریت زیادی برخوردار می بایشد فعالیت های مالی، حسابی و اقتصادی وجود دارد که بررسی و موثریت آن بدون کنترول جاری امکان پذیر نیست به گونه مثال هرگاه هدف بررسی این باشد که از صحت تسلیم دهی اموال و اجناس نظر به پروتکول ها و نمونه های اموال کنترول به عمل اید فقط و فقط از طریق کنترول جاری می توان به نتیجه رسید کنترول از صحت محصول دهی اموال در گمرکات، کنترول و توزیع مواد امدادی دولتی، مواد غذائی، مواد نفتی وضع عرضه خدمات صحی و غیره بدون کنترول جاری نا ممکن است.
4- کنترول بعدی
عملیه بررسی است که در ختم فعالیت ها صورت میگیرد و منظور چنین بررسی را مقایسه و ارزیابی امور انجام شده و انچه باید انجام می پذیرفت احتوا می نماید.
در این تعریف دیده می شود که کنترول بعدی در ختم فعالیت ها و معاملات عملی گردیده مواد انجام شده را با پیش بینی ها اهداف قوانین مقررات و نورم ها مورد مقایسه قرار میدهد.
5- تفتیش
عبارت از آن نوع کنترول بعدی است که در ختم فعالیت های مالی و حسابی به عمل میاید هدف این بررسی ارزیابی از چگونگی رعایت قوانین و موازین مالی، حسابی ومصارف قانونی از وجوه دولتی و تحصیل عواید ارگانهای دولت میباشد که دز ظرف سال مالی پیش بینی شده و درختم سال تحقق یافته یاخیر؟
تفتیش در حقیقت به شکل بعدی صحت و موثریت مصارف وجوه و دارائی جنسی را بررسی نموده و هم از تحقق عواید به شکل قانونی آن کنترول به عمل اورده تفاوت ها را به نفع بودجه دولت تثبیت و علیه پدیده های منفی بر طبق قوانین مبارزه می نمائید. ارزیابی تعریفات کنترول و تفتیش و سعت فعالیت ارگان های بررسی را نشان می دهد هرگاه هدف تعریفات ذکر شده را جمع بندی نمایم در باره تفتیش تعریف ذیل به دست می آید.
(تشخیص دقیق نارسائی ها و تخلفات، عوامل ایجاد بروز تخلفات و نارسائی ها و طرق جلو گیری و مسدود ساختن نارسائی ها و تخلفات)
باید گفت که صرف تشخیص نارسایی و تخلف و سپردن آن به ارگان های عدلی بررسی کامل را در بر نخواهد داشت زیرا بدون درک و برملا ساختن عوامل پدیده منفی نمی توان مشکل حل شود. در این جا مفتشین به مثابه یک طبیب خواهد بود که باید مرض را تشخیص نموده و عوامل را تثبیت نماید بعداً در صدد معالجه آن براید در غیر آن افت و مرض نه تنها از بین نمی رود بلکه تقویت هم می شود و همین طور هرگاه عوامل حیف و میل دارائی ها اختلاص و انواع سؤی استفاده ها به طور دقیق تثبیت و از میان برداشته نشود در آینده با احوال مشدده روبرو خواهد کرد.
ب - سطوح و انواع بررسی ها
الف:- سطوح کنترول و تفتیش
اساساً کنترول و تفتیش از لحاظ ماهیت به سطوح مختلف عملی میگردد که هر سطح بررسی مانند زنجیر به سطح دیگر بستگی داشته و کنترول کامل و موثر را تشکیل میدهد به طور موجز می توان اذهان نمود که کنترول و تفتیش عمدتاً دارای سه سطح اساسی بوده که عبارتند از:
1:- سطح قانونیت در بررسی ها
سطح ابتدائی و اولی کنترول و تفتیش عبارت از ارزیابی چگونگی تطبیق قوانین و مقررات فرامین، مصوبات و غیره اسناد تقنینی در فعالیت ها و معاملات مالی، حسابی، اقتصادی و غیره در عرصه های مربوطه به فعالیت های کنترول و تفتیش می باشد.
یعنی مفتشین مکلف اند که در پروسه بررسی نخست تطبیق قوانین ومقررات را در نظر داشته باشند مثلاًً در یک خریداری بایست مقررات حسابی و مقرره خریداری بطور کامل رعایت شده باشد و یا در بررسی از مصارف ساختمان ها و تعمیرات بایست ار چگونگی تطبیق موازین و نورم های ساختمانی ارزیابی به عمل آید.
2:- سطح معقولیت و اقتصادی بودن
سطح دوم بررسی را سطح معقولیت و اقتصادی بودن تشکیل می دهد که شامل پروسه کنترول و تفتیش است زمانیکه از تطبیق قوانین و مقررات نظر به سطح اول اطمینان حاصل شد بایست به سطح دوم پرداخت درین مرحله مفتشین باید ارزیابی نمایند کا ایا فعالیت اقتصادی و معامله مالی و حسابی معقول و اقتصادی میباشد و یا خیر؟
مثلاً در یک خریداری تمام مواد و مقرره خریداری رعایت گردیده نرخ نازل تثبیت شده و امتعه به قیمت نازل تهیه گردید و لی هرگاه ارزیابی که اداره تحت بررسی می توانست بدون تهیه و خریداری جنس مذکور از موجود دیپو و اجناس مشابه استفاده نماید مسلماً خریداری غیر اقتصادی و نا معقول خواهد بود.
3:- سطح موثریت و تطبیق اهداف
این سطح نیز در برخی از موارد از اهمیت زیادی بر خوردار میباشد یعنی بعد از اطمینان از قانونیت اجرااًت معقول و اقتصادی بودن فعالیت ها بایست ارزیابی گردد که معاملات و فعالیت ها بطور موثر و اقتصادی بوده یا خیر؟
بطور مثال هرگاه قسمت اعمار یک الحاقیه مصارف صورت گرفته باشد بایست بعد از انجام بررسی های سطح اول و دوم ارزیابی گردد که الحاقیه مذکور برای فعا لیت ارگان تحت بررسی چه موثریت داشته و ایا اعمار الحاقیه مذکور شامل پلان فعالیت ارگان بوده و یا چطور زیرا دیده می شود که تعمیرا ت به منظور مشخص اعمار میگردد ولی از آن به شیوه های دیگر کار گرفته می شود مثلا تحویل خانه برا ی گارج وسایط ویا اینکه در برخی موارد وجوه اضافه از تخصیص باقی می ماند ارگان برای اینکه برای آن مدرک مصرف سراغ کرده باشد بطور غیر موثر خارج از هدف انرا به مصرف می رساند ولی هرگاه هر سطح بررسی بطور متناسب تطبیق گردد نتایج مطلوب بدست امده و امور مربوطه بطور کامل بررسی میگردد.
ب- انواع بررسی
هدف از توضیح انواع بررسی ها این می باشد تا دست اندر کاران کنترول و تفتیش در روشنی قرار گیرد که بین انواع بررسی و شیوه های بررسی فرق وجود دارد زیرا انواع برسی عمده بوده و خیلی هم اساس می باشد ولی شیوه های بررسی متعدد و مختلف بوده می تواند که تاکتیک های مختلف و میتودهای چند بعدی به کار بسته شود بطور عموم نظر به ما هیت وظایف اداره کنترول و تفتیش و شعبات تفتیش داخلی سه نوع بررسی وجود دارد که عبارت اند از:
1:- بررسی قسمی
بررسی می باشد که در یک ارگان یک قسمت و یا یک موضوع از فعالیت قبلا تشخیص گردیده و همان قسمت یا موضوع مورد کنترول و تفتیش قرار میگیرد.
مثلاً در یک اداره بودجوی مصارف خریداری ها و یا تنها مصارف حق الزحمه ها
2:- بررسی موضوعی و مقایسوی
این بررسی در برخی موارد به منظور مقایسه چگونگی فعالیت مالی و حسابی و اقتصادی چند ارگان مشخص ان هم از موضوع مشخص صورت میگیرد بطور مثال بررسی از مو جودیت تفکیک و تحصیل طلبات در دو و یا اضافه از دو ارگان ویا بررسی رعایت موازین قانونی در تادیه حق الزحمه اضافه کاری ها در چند ارگان بودجوی بطور مقایسوی.
3:- بررسی کامل یا کمپلکس
بررسی میباشد که تمام فعالیت های مالی، حسابی و اقتصادی یک ارگان را احتوا مینماید مثلا در یک ارگان بودجوی تمام بخش های مصارفاتی که جز فعالیت همان ارگان باشد مانند خریداری ها، معاشات، مصارف ماکول مصارف مواد کوپونی، تجهیزات، ترمیمات تعمیرات و غیره......
بقیه مطالب در ادامه مطلب...
این مطلب را از دوستانم که در دانشگاه بلخ در دانشکده اقتصاد اند ارسال کرد... من هم خواستم که شاید به شما مفید باشد به نشر سپردم..
+ نوشته شده در شنبه هفتم دی ۱۳۹۲ ساعت 11:59 توسط شمس الدین "حضرتی"
|