محاسبه بودجوی

^{فصل اول}

^بودجه

^{مراحل بودجه:}

^{1 – ترتیب بودجه}

^{2 – تصویب بودجه}

^{3 – اجرأ بودجه}

^{4 – کنترول ونظارت بودجه.}

^{بودجه عبارت ازسند است که سیاست مالی یک کشور را انعکاس میدهد .}

^{سیاست مالی: عبارت ازمجموعه تدابیر دولت به خاطر رسیدن به اهداف دولت دریک محدوده زمانی میباشد.}

^{وظایف دولت:}

^{1 – امنیت}

^{2 – عدالت (توزیع مجدد)}

^{3 – احیأ زیربنا ها ومنابع طبیعی}

^{4 – اداره سالم اقتصادی ، وتقویت سکتورهای خصوصی}

^{توزیع مجدد شامل -  کمک ها بخاطر حوادث غیر مترقبه ومعاونت های اجتماعی میباشد.}

^{استراتیژی انکشاف ملی}

^{این استراتیژی شامل آموزش ، پرورش ، صحت ، وامنیت میباشد.}

^{مدت این استراتیژی 15 سال می باشد.}

^{تعریفات بودیجه:}

^{-بودجه عبارت از وسیله مالی بخاطر نائل شدن به اهداف حکومت میباشد.}

^{-   بودجه عبارت ازتعین اهداف حکومت برای سال آینده می باشد.}

^{-   بودجه عبارت ازنمایش عددی عواید ومصارف جهت تحقق برنامه های دولت میباشد.}

^{-   بودجه عبارت از سنجش عواید داخلی وخارجی ، وهم سنجش مصارف است.}

^{-   بودیجه بیانگر هماهنگی قوه اجرایه ، قوه مقننه ، وقوه عدلیه  بخاطر بهبود زنده گی مردم وتقویت انکشاف اقتصاد ملی می باشد.}

^{- بودجه عبارت از اجازه گرفتن قوه اجرایه ازنماینده مردم است بخاطر مصرف.}

^{بودجه اصلی  (ملی) یک کشور شامل بودجه عادی وبودجه انکشافی می باشد.}

^{بودجه عادی شامل مجموع معاشات وامتیازات  (کود -  21  - ) اجناس وخدمات (کود – 22 -) وکسب دارائی ها شامل ( کود – 25 -‌) می باشد.}

^{بودجه انکشافی شامل بودجه اختیاری وغیر اختیاری ( مقید ) و بودجه خارجی وبودجه ولایتی وبودجه سازی براساس پلان وبرنامه می باشد.}

^{پالیسی دولت درقبال بودجه عبارت از اهداف انکشافی 15 ساله ، استراتیژی مؤقت انکشاف ملی وتوافق نامه های که دولت افغانستان عقد می نماید.}

^{انواع بودجه}

^{1 – بودجه عادی}

^{2 – بودجه انکشافی}

^{3 – بودجه خارجی}

^{4 – بودجه ولایتی}

^{چارچوب قانونی بودجه عبارت است از:}

^{1 – قانون اساسی دولت اسلامی افغانستان.}

^{2 – قانون اداره امور مالی ومصارف عامه.}

^{3 – مقرره امور مالی وطرزالعملهای سالانه بودجه میباشد.}

^{اهداف انکشافی 15 ساله که بنام استراتیژی انکشاف ملی مشهور است ، شامل مسائل ذیل است:}

^{1 – امنیت}

^{2 – حکومت داری وحاکمیت قانون وحقوق بشر}

^{3 – انکشاف اجتماعی واقتصادی که شامل موارد ذیل است.}

^-معارف 

^{- صحت}

^{- زراعت وانکشاف دهات}

^{- اداره اقتصادی وانکشاف سکتورهای خصوصی میباشد.}

^{1  -  اهداف که دربخش امنیت روی دست است ازقبیل افزایش تشکیل نظامی به منظور تأمین نیازمندی های امنیتی کشور وتقویت توانائی های دفاعی کشور وتمویل آن از طریق بودجه ملی.}

^{2 -   استراتیژی انکشاف ملی دربخش حکومت داری وحاکمیت قانون ، تقویت نهاد های حقوقی وقضائی، آموزش مربوط به ارتقای ظرفیت ،وتطبیق اصلاحات اداری ،وبرنامه های انکشافی مهارت ها.}

^{3  -  بخش زیربنا ها ومنابع طبیعی که شامل:}

^{سرک ها ی حلقوی کشور ، سرک ها ی ارتباطی به کشورهای همسایه ، احیأ وبازسازی تمام میدان های هوائی کشور ، افزایش تولید انرژی برق ،‌ تهیه آب آشامیدنی درمناطق شهری وروستائی ، تقویت بندهای بزرگ وکوچک آب یاری وآ ب رسانی ، وتفحص معادن.}

^{4 -  معارف : افزایش تعداد شاگردان ومحصلین، بلند بردن کیفیت معارف ، تأمین نیازمندی های  مکاتب ، واعمار پوهنتون ها .}

^{5 -  صحت : گسترش خدمات ابتدائی صحی ، خدمات اساسی ،‌ شفاخانه ها درمناطق شهری و روستائی ، کاهش میزان مرگ ومیر مادران ونوزادان ، وتقویت وقایه وتداوی امراض ساری  وواکسینا سیون درتمام کشود.}

^{6  -  زراعت وانکشاف دهات : بهبود باغ داری تربیه مواشی وتأمین غذا وخود کفائی ، توسعه زیر بناهای بازار یابی ، انکشاف تجارت ، محصولات زراعتی با مشارکت مردم.}

^{7  -  مسؤنیت اجتماعی: انکشاف سیستم مؤثر آماده گی باحوادث ، کمک وایجاد فرصت های کاری برای زنان آسیب پذیر (معلولین) وسربازان ملکی وافسران ملکی شده ( دی دی آر) وارئه کمک برای عودت واسکان مجدد مهاجرین وبی جاه شده گان .}

^{8 -  دربخش اداره اقتصادی وانکشاف سکتورهای خصوصی اهداف ذیل تطبیق میگردد:}

^{افزایش عواید داخلی از طریق ساده سازی سیستم مالیات ،  اصلاحات گمرکات ،‌ حق العبور سرک ها ، تقویت اداره امور مالی به وسیله ادغام بودجه عادی وانکشافی ، ترتیب بودجه انکشاف سکتورهای خصوصی ، ازطریق خصوصی سازی تصدی های دولتی (دارائی های دولتی) ، وتقویت صادرات ونظارت بهتر،جلب سرمایه گذاری های خارجی.}

^{تمویل کننده استراتیژی انکشاف ملی عبارت از:} 

^{1 – بانک انکشاف ملی}

^{2- بانک جهانی}

^{3 – قروض های بدون قید وشرط}

^{4 – قروض انتقالی}

^{بوده وهمچنان  تادیات حصه اصلی قروض ، وبدست آوردن قروض نیز شامل این تمویل کننده ها به شمار میرود.}

^{استراتیژی انکاف موقت ملی افغانستان}

^{افغانستان منحیث کشور محاط به خشکه دراین اواخر به حیث پل یا معبر(دهلیزها) ارتباطی تبدیل میشود واین حالت فرصت های زیاد را جهت توسعه روابط اقتصادی وتجارتی وتزئید عواید به بار می آورد.}

^{اهداف عمده که دراستراتیژی مؤقت انکشاف ملی افغانستان جهت توسعه هماری های منطقوی وتجارت ترانزیتی تعقیب می گیرد قرار آتی است:}

^{1 – تثبیت نقش افغانستان بحیث پل ارتباطی جهت توسعه تجارت ترانسپورت انرژی ومواصلات می باشد.}

^{2- تطبیق پروگرام تشدیدی جاده ها بخاطر بوجود آوردن تصحیلات ترانزیتی وتجارتی} 

^{3 – روی دست گرفتن منجمنت بندری (تدابیر مؤثر بندری)}

^{4 – ایجاد ، انکشاف وبوجود آوردن معبر ها ترانزیتی وتطبیق پروگرام جاده ئی ترانسپورت بین المللی}

^{5 – وسعت بخشیدن خدمات بار چلانی،خدمات تخلیه وبارگیری وگدام در مرکز تجارتی}

^{6 – کاستن تا،خییرات (معطلی) وکاهش مصارف ترانسپورت.}

^{اهمیت وضرورت بودجه سازی}

^{چنانچه میدانید که نخستین وظیفه دولت درمحدوده دفاعی ، امنیت وعدالت خلاصه میگردید که البته انجام این وظایف با وصف محدود بودن نیز مصارف را برای دولت وجامعه دربرداشت که می بایست افراد جامعه آنرا تأمین نمود ند اما با تویعه وپیشرفت جوامع به تدریج آهسته آهسته عرضه وظایف دولت هاسیستم وظایف شان نیز مهمتر وپیچیده تر گردید چنانچه دولت ها وظایف مهم مانند بازسازی اقتصادی ، ایجاد اشتغال ، وایجاد ثبات اقتصادی وغیره را به عهده دارند. چناچه تأمین رفاه اجتماعی وپاسخ به نیازهای مردم مورد نظر دولت ها است که پیوسته میکوشند که دراین زمینه خدمات چشمگیر را داشته  وقناعت ملت را فراهم آورد . اما این مطلب نیز قابل یاد آوری است که توقعات وخواسته های مردم از دولت به پیمانه وسیع وقابل ملاحظه است که برآورده ساختن آن از توان هیچ دولت پوره نبوده وپوره نخواهد بود  چونکه دولت ها درانجام وظایف شان با محدودیت ها به موانع بر میخورند که سد را ه فعالیت شان می شوند.}

^{ویا به عباره دیگر دولت ها دارای منابع معین هستند که با درنظرداشت همین منابع عایداتی وظایف خوش را پیش برده مجبور به  مصرف معین در عرصه های معین هستند . محدود بودن منابع عایداتی دولت ها را بایک مثال یاد آور میشویم:}

^{چنانچه میدانیم که یکی ازمنابع عایداتی دولت ها را که قابل ملاحظه است مالیات تشکیل میدهد معمولاً بخش اعظم مصارف دولت ها ازآن تأمین میگردد ولی از آنجایکه مالیات بخصوص تغیرآن بالای رفتار انگیزه ها وانتخاب های مردم اثرگذار است میتواند جامعه را به سمت درست رهنمای کند ویابرعکس آن عمل نماید پس روشن است که بهترین نقطه اخذ مالیات ازمردم را بایست تشخیص ودریافت بدارند.}

^{یعنی جایکه دخل وخرج آن بیشتر مطلوبیت را فراهم آورد ونیز طوریکه میدانیم مالیات همیشه بخش ازتولید ملی را احتوا میکند که عواید ملی نیز محدود است بنأً این بخش عاید دولت نیز محدود است که تنها برای اولویت ها وآنچه که برای رفاهیت مردم بیشتر مؤثر است مصرف گردد.}

^{ازهمین جاست که ضرورت به بودجه احساس میگردد زیر ا  دولت منابع مالی محدود دارد باوصف داشتن سلطه حکومتی درجمع آوری درآمد از اقتصاد ملی بامحدودیت های جدی مواجه است که ناگذیر به تدابیر دخل وخرج وتنظیم هدف مند آنست واین به معنی بودجه سازی است.}

 ^{وظایف بودجه نیزعبارت از ترتیب تنظیم فعالیت های دولت بخاطر امکان پذیر ساختن یک انتخاب وتطبیق مؤثر تدابیر پلان شده حکومت وعلاوتاً تاٰمین رفاه عمومی تطبیق اهداف اساسی دولت است.}

^{بودجه به مثابه هماهنگ کننده برنامه اساسی ، اقتصادی ، فرهمگی واجتماعی دولت نقش داشته ووسیله جهت کنترول وقضاوت درمورد تخصیص درست وتوزیع عادلانه منابع جامعه جهت اهداف اولا ودارای منافع اجتماعی بالاتر درمیان مؤسسات دولتی در رابطه به فعالیت های شان میباشد.}

^{ودرنظام مردم سالاری  وسیله مؤثر نظارت بر دولت وعمل کرد آن است.}

^{هکذا موجب افزایش تفاهم اجتماعی ازخلال انتخاب های اساسی وذاتی منابع محدود است وهم به منزله مجوز ازطرف مردم به دولت در راستای اخذ مالیات ومصارف آن در زمینه های طرح های عمرانی ومخارج عمومی  میباشد ووسیله ارتباط با دولت در جهت دستیابی به اهداف وخواسته های  مشترک ووسیله برای تنظیم دستگاه های دولت از طریق یک برنامه واحد ملی ( مانند استراتیژی انکشاف ملی افغانستان ) است . بدین گونه سیاست گذاری عمومی در بودجه متجلی شده وهم اقتدار دولت با تدوین واجرای بودجه آشکار میگردد.}

^{بودجه باید این اطمنان را برای مردم بدهد که منابع ووجوه دریافتی از مردم درنهایت با صرفه جوی به مصرف واقعی رسیده ودریافت آن قابل توجه است . هرچند کشورهای دارای سیستم های حکومتی متفاوت با اهداف متمایز از یک دیگر اند ولی بدون استثنا ملزوم بداشتن خط و مش اساسی و اجرأت سیاست های مالی سالم برای مردم خویش هستند . کاردانی مسؤلین دولتی در راستای حصول دقیق عواید وانجام صحیح ودرست مصارف منجر به هدر نرفتن اموال ودارای های عمومی گشته وباعث تقویت وافزایش پرستیژ(اعتبار) دولت درمیان مردم وتقویه اعتماد می گردد.}

^{ابتکارات عمده کی  دراستقامات همکاری های منطقوی وتجارتی ترانزیتی ونرانسپورتی به عمل آمده  است عبارت اند از:}

^{1 – کمیسیون مختلط   اقتصادی افغانستان وپاکستان}

^{2 – کنفرانس منطقوی برای افغانستان ، کنفرانس جاده ی ، ترانسپورت جاده بین المللی ، وترانسپورت بین المللی ،کمیسین اقتصادی ملل متحد برای اروپا؛ سازمان اکو، پروگرام خصوصی ملل متحد غرض توسعه آسیای میانه ، همکاری اقتصادی آسیائی میانه وآسیای جنوبی ، همکاری بانک انکشاف آسیای وبانک جهانی را میتوان یاد آور شد .}

^{اعضای همکاری اقتصادی آسیائی میانه 9 کشور اند.}

^{1 – افغانستان}

^{2 – تاجکستان}

^{3 – ازبکستان}

^{4 – قرغزستان}

^{5 – ترکمنستان}

^{6 – چین}

^{7 – منگولیا}

^{8 – آزربایجان}

^{9-  ایران}

^{اعضای جامعه ترانزیت وترانسپورت آسیای میانه وجنوب آسیا:}

 ^{1 – افغانستان}

^{2  - آزربایجان}

^{3 – تاجکستان}

^{4 – ازبکستان}

^{5 – ایران}

^{6 – پاکستان}

^{امورات که درجاده ترانزیتی به وجود آمده قرار ذیل است:}

^{1 – بانک انکشاف آسیائی  دراثر ارتقای معبر های جاده همکاری میکند.}

^{2 – اماده ساختن جاده های شرقی وغربی از آسیای میانه ازطریق ا فغانستان.}

^{3 – آماده ساختن جاده شرق وغرب از آسیائی میانه ازطریق افغانستان به بندر چابهار وبندر خلیج فارس.}

^{4 – اعمار جاده های حلقوی ازطریق بانک انکشاف ملی.}

^{5 – تنقیص مصارف لاری ها الی 75٪  تاسال 2020}

^{6 – کاهش زمان سفر لاری ها الی 20٪ تاسال 2020واستخراج 40000 کارمند جهت اعمار سرکها .}

^{این ابتکارات تحت نظر وزارت مالیه و وزارت صنایع، وزارت خارجه، وزارت ترانسپورت ، دونرها به همکاری نزدیک سفارت ایالات متحده آمریکا تحقق می پذیرد ، مسایل امنیت ، جمع آوری محصولات گمرکی ، براوردن تسهیلات تجارتی برای تاجران ، کنترول مواد مخدر ، وانسجام کمک های دونرها که 50ملیون دالر تعهد شده است که درخدمات بنادر وغیره به مصرف می رسد.}

^{برای خدمات بارچلانی هرسال بیشتر از 10٪ افزایش ارزش تجارت 10٪ وتزئید عواید گمرکی بیش از 20٪ درسال یک افزایش را نشان میدهد.}