اقتصاد و مدیریت ، اداره و حسابداری

^{بسم الله الرحمن الرحیم}

^مقدمه

^{تعدیلات جدید در قانون مالیات برعایدات سال ۱۳۸۷افغانستان نحوهء تطبیق مالیه بر معاشات را قسماً تغیر داده است. این رهنمود در مورد تغیرات مذکور توضیحاتی را در برداشته و شما را در زمینه اطاعت پذیری از قانون یاری میرساند.}

^{چه کسی باید مالیه را وضع کند؟}

^{اشخاص حکمی و حقیقی )انفرادی( که دارای دو یا بیشتر از دو کارمند در یکی از ماه های سال باشند مکلفیت وضع مالیه را از معاش آنعده ازکارمندانی که از یک حد معین )که بعداً مشخص میگردد( بیشتر باشد دارند )ماده ۵۸ قانون مالیات برعایدات(. اشخاص حکمی عبارتند از: شراکت ها، شرکت های سهامی، شرکت های محدود المسؤولیت، مؤسسات، نمایندگی ها، وزارت خانه ها، و دیگر ارگان های دولتی به سطح ملی و محلی، تصدی های دولتی و شهر داریها و نهاد های خیریه .}

^{کدام نوع تادیات تابع مالیه موضوعی میگردد؟}

^{تادیات که به شکل معاش یا دستمزد در بدل کار کارمندان برایشان پرداخته میشود تابع مالیه میباشند.}

^{معاشات و دستمزدها متشکل اند از: معاش اصلی در بدل عرضه خدمات، اضافه کاری، امتیازات نقدی ازجانب کارفرما به کارمند )به شمول مأکول، کرایه موتر وغیره اما فقط به این امتیازات محدود نمیگردد(، و تادیات غیر نقدی در بدل عرضه خدمات.}

^{جهت دریافت معلومات مفصل پیرامون اینکه چه تادیات تابع مالیه موضوعی است، به طرزالعمل عامه ۱۳۸۴/ ۶ که در صفحه انترنتی وزارت مالیه www. mof.gov.af قرار دارد مراجعه نمائید.}

^{چه کسی تابع مالیه موضوعی است؟}

^{تمام کارمندان مقیم و غیر مقیم یکه در افغانستان کارمیکنند و معاش ویا دستمزد شان از ۵۰۰۰افغانی (یا معادل آن به اسعار)در ماه ویا بخشی آن نظر به روز، هفته وغیره (در صورتیکه تادیات ماهوار نمیباشند)بیشتر باشد مکلف اند این مالیه رابپردازند. کارمندان غیر مقیم از تادیه این مالیه در صورتی معاف میباشند که کشور متبوع شان برای کارمندان افغانی در آن کشور نیز همچو معافیت را فراهم آورده باشد . اشخاص مقیم و غیرمقیم دول خارجی ومؤسسات بین المللی مکلفیت ادای وجایب مالیاتی شان را مطابق به قراردادنامه ها و معاهدات موجود با دولت افغانستان دارند .}

^{مقیم از منابع افغانی درافغانستان قابل مالیه میباشد. عواید از منابع افغانی عبارت از عوایدیست که مستقیماً در افغانستان بدست آمده یا در بدل اجرا کار در کشور افغانستان تادیه شده باشد.}

^{چه کسی کارمند و چه کسی قراردادی مستقل گفته میشود؟}

^{بخاطر موضوعات مالیاتی، مهم است تا کارمندان و قراردادی های مستقل را از هم تفکیک نمود. کارمندان تابع مالیه موضوعی معاشات بوده در حالیکه قراردادی های مستقل تابع چنین مالیه نمی باشند اما قراردادی های مستقل تابع مالیات برعایدات سالانه قرار میگیرند. کارمند یا قراردادی مستقل در قانون مالیات برعایدات سال ۱۳۸۷ تعریف نگردیده است. به عوض آن، این یک واقعیت است که به اساس ماهیت و شرایط ارائه خدمات شخص انفرادی تصمیم گرفته میشود نه به اساس خود قرارداد یا شرایط مندرج آن. سایر عوامل شامل: میزان کنترول بالای شیوه کار، تنظیم تادیات، انعطاف پذیری محل کار، گزارش دهی، تهیه لوازم و تجهیزات، مدت ارتباط و غیره میباشد. جهت دریافت معلومات مفصل پیرامون تشخیص کارمند یا قراردادی مستقل از نگاه مالیات، به طرزالعمل ۱۳۸۵/ ۵ در صفحه انترنتی وزارت مالیه www.mof.gov.af یا صفحه انترنتی ریاست عمومی عواید . http://www. ard.gov.af  مراجعه نمائید.}

^{چه کسی مقیم و چه کسی غیر مقیم گفته میشود؟}

^{مطابق به قانون مالیات بر عایدات، شخص حقیقی وقتی مقیم کشور افغانستان گفته میشود که (ماده۲)}

^{۱-     مقر اساسی رهایش او درهرزمانی طی سال مالی کشور افغانستان بوده باشد: یا} 

^{۲-       برای مدت ۱۸۳روز طی سال مالی در افغانستان بوده است: یا}

^{۳-        کارمند یا مأمور دولت افغانستان بوده وجهت اجرا وظایف به خارج از کشور  درهرزمانی طی سال مالیاتی مؤظف شده باشد .}

^{عواید سراسری )ازمنابع داخلی و خارجی( اشخاص مقیم درافغانستان تابع مالیه میباشد.}

^{اشخاص غیر مقیم افرادی اند که هیچ یک از شرایط فوق در مورد شان تطبیق نمیگردد. تمام عواید اشخاص غیر مقیم از منابع افغانی درافغانستان قابل مالیه میباشد. عواید از منابع افغانی عبارت از عوایدیست که مستقیماً در افغانستان بدست آمده یا در بدل اجرا کار در کشور افغانستان تادیه شده باشد.}

^{مثال اول :}

^{جو براون یک تبعه بریتانیا بوده که جهت اجرای مأموریت کاری برای یک مؤسسه خیریه بریتانیوی برای مدت یک سال به تاریخ ۱۲ می داخل شهر کابل میگردد. کدام قرار داد میان مؤسسه مذکور و دولت اففانستان مبنی بر معافیت مالیاتی کارمندان عقد نگردیده است .شخص مذکور معاش خود را به اسعار خارجی (پوند استرلنگ) از کشورمتبوع خود بدست میآورد. پول معاش مستقیماً به حساب بانکی وی انتقال داده میشود. اما معاش وی در بدل خدماتی است که شخص مذکور در افغانستان عرضه میدارد بدین ملحوظ عواید به عنوان عواید افغانی پنداشته شده و در افغانستان قابل مالیه میباشد.}

^{مثال دوم :}

^{عبدالله ناصری یک افغان است که درشهر دوبی زندگی میکند. شخص مذکور مدت سه ماه را در کابل سپری نموده تا برای همان مؤسسه خیریه بریتانیوی قبلی کار نماید . چون محل رهایش اصلی وی در افغانستان نبوده و برای مدت زمان ۱۸۳ روز در افغانستان بود و باش نداشته است و به همین ترتیب کارمند دولت افغانستان هم نیست بناً شخص مذکور غیر مقیم گفته میشود. اما معاش او در بدل کاراش در افغانستان عواید منابع افغانی بوده و قابل مالیه میباشند .}

^{مؤسسه خیریه بریتانیوی مکلفیت دارد تا مالیه را از معاش عبدالله وضع وبه دولت افغانستان تادیه نماید.}

^{نورم مالیه موضوعی چند است؟}

^{اعتبار از تاریخ اول حمل سال ۱۳۸۸ ، قانون جدید مالیات برعایدات معافیت معاش ماهوار را از مبلغ ۱۲.۵۰۰افغانی به ۵۰۰۰ افغانی (یا بخشی از مبلغ مذکور نظر به روز، هفته و غیره)برای هر شخص کاهش داده است. قانون مالیات یک نورم دو فیصد مالیه را نیز اضافه نموده است. قانون مذکور یک جدول نورم های معاشات ماهوار را تعیین نموده است. (ماده ۴)}

^{جدول محاسبوی معاشاتی که در ماه دوبار پرداخته میشود به افغانی}

^{جدول محاسبوی معاشات ماهوار به افغانی}

^{جدول معاشات دو هفته ای به افغانی}

^{جدول معاشات روزمره به افغانی}

^{مالیه موضوعی معاش چطور محاسبه میگردد؟}

^{مالیه موضوعی معاشات مطابق به جدول های فوق محاسبه میگردد. مشخص نمائید که از کدام شیوه پرداخت معاش استفاده مینمائید. جهت محاسبه مالیه هر کارمند، مجموع معاش )به شمول امتیازات قابل مالیه( وی مدنظر گرفته میشود. هرگاه مبالغ مذکور از بلندترین حد ) ۱۰۰.۰۰۰ افغانی در ماه ، ۵۰.۰۰۰ افغانی در پانزده روز و غیره ( بیشتر باشد ستون چهارم جدول مربوطه را استفاده نمائید. در صورتیکه مجموع معاش )به شمول امتیازات قابل مالیه( وی از دومین بلندترین حد ) ۱۲.۵۰۰ افغانی در ماه  ۶.۲۵۰ افغانی در پانزده روز و غیره( بیشتر بوده اما از بلندترین حد تجاوز نکند ستون سوم جدول مربوطه را استفاده نمائید. هرگاه مجموع معاش ) به شمول امتیازات قابل مالیه( هر یک از کارمندان بیشتر از پائینترین حد ) ۵.۰۰۰ افغانی در ماه، ۲.۵۰۰ افغانی در پانزده روز و غیره( بوده اما از دومین بلند ترین حد تجاوز ننماید، ستون دوم جدول مربوطه استفاده گردد. در صورت که مجموع معاش کمتر از پائینترین حد باشد، در آنصورت مالیه موضوعی معاشات قابل تطبیق نیست .}

^{مثال ۳:}

^{عبدالله ماهانه 20000 افغانی عاید دارد. نورم مالیه موضوعی وی 900 افغانی مطابق به محاسبه ذیل طبق ستون سوم جدول محاسبه معاشات ماهوار میگردد:}

 ^{7500 = 12,500 -20,000}

^{750 =) 0.1(%7500x10}

^{900 = 150+750}

^{مثال ۴:}

^{جوی برون از مثال 1 معادل به 55،000 افغانی ماهانه دوبار بدست می آرد. مالیه موضوعی معاش وی 5450 افغانی ماهانه دومرتبه مطابق به محاسبه ذیل از ستون چهارم}

^{جدول معاشات ماه دوبار میگردد:}

^{5000 = 50,000 -55,000}

^{1000 = )0.2( %20 5000x}

^{5450 = 4450 +1000}

^{چه زمانی باید مالیه وضع شده تادیه گردد؟}

^{کارفرما مکلف است تا مبالغ وضع شده را الی روز دهم ماه بعدی که در آن مالیه وضع شده به دولت بپردازد (ماده ۶۰) است معاش کارمندان خارجی خود را هر دوهفته اجرا میکند. اما معاش کارمندان داخلی به شکل ماهوار پرداخته میشود. شرکت مذکور مکلف است تا مالیات را نظر به نحوه پرداخت از هر دو گروپ کارمندان در زمانهای جداگانه وضع نماید اما هنگام پرداخت یک فورمه تحویلی را ترتیب کرده و مجموع مالیات وضع شده همان ماه را الی ده روز بعد از ختم ماه تحویل بانک کند .}

^{مثال ۵:}

^{شرکت خارجی «ب » کارمندان خارجی خود را ماه دو مرتبه و کارمندان داخلی را ماهوار معاش میدهد. این شرکت نیز مکلفیت تادیه و ارائه فورمه تحویلی را ماه یک مرتبه دارد.}

^{مالیه موضوعی معاشات چطور راپور داده میشود؟}

^{صورتحساب سالانه معاش و مالیه:کارفرما باید به هر کارمند خود یک نقل از اظهارنامه سالانه معاش ومالیه را بدهد که در آن اسم، آدرس، و نمبر تشخیصیه کارفرما، اسم،آدرس و}

^{نمبر تشخیصیه کارمند یکجا با معلوماتی دیگر مثل مجموع معاش یا دستمزدکارمند و مالیه وضع شده از معاش تذکر داده شده باشد. یک نقل این صورت حساب سالانه به وزارت مالیه نیزفرستاده میشود )(ماده ۶۱).}

^{راپورتوحیدی سالانه و فورمه انتقال صورت حساب ها:کارفرما باید راپور سالانه تمام معاشات تادیه شده و مالیات وضع شده در طول سال را ارائه نماید (ماده ۶۱).}

^{فورمه راپور مالیه موضوعی معاش وتحویلی بانک :این فورمه باید درطی ده روز از ختم ماه که در آن معاشات تادیه گردیده است ترتیب و ارائه گردد. در این فورمه تمام معاشات تادیه شده و مالیات وضع شده راپورداده میشود .}

^{مقدار مالیه وضع شده همراه با این فورمه در د افغانستان بانک تحویل میگردد . تحویلی پول در بانک به افغانی صورت میگیرد(ماده ۶۰).}

^{مسؤولیت کارمند چیست؟}

^{هرگاه یک کارمند صرف یک وظیفه داشته باشد در آنصورت وی مکلف به ارائه صورتحساب مالیه موضوعی نمیباشد. وزارت مالیه معلومات کامل را از راپور سالانه نهاد استخدام کننده وی دریافت میکند.}

^{هرگاه کارمند عواید دیگر )به شمول وظیفهء دیگر، کار آزاد، سود سهام، کرایه و غیره که عواید به این ها محدود نمیشود( داشته باشد، شخص مذکور باید اظهار نامه مالیات بر عایدات اشخاص انفرادی را خانه پری و مالیه تمام سال را مطابق به آن سنجش نماید. کارمند مذکوراز بابت پرداخت هر مالیه دیگری که در طی سال از وی اخذ گردیده در ختم سال هنگام محاسبه مالیات کلی وی مجرائی میگیرد .(ماده ۶۳)}

^{طرح موضوع مالیات موضوعی با کارمندان}

^{تعدیلات در قانون مالیات باعث تغییر در نورم های مالیات شده که در نتیجه یک مقدار کمی در مالیات بیشتر کارمندان افزایش رونما گردیده و یکتعداد بیشتر دیگر را مکلف به پرداخت مالیه موضوعی جدید ساخته است. ضروریست تا به کارمندان خاطر نشان گردد که مالیات برعایدات یکی از بخش های مهم قوانین مالیاتی برای سال های متعدد بوده و پا بندی بدان مطابق به قانون سال ۱۳۸۷ از مسؤولیت های اساسی اتباع درافغانستان میباشد . هر گاه کارمندان مشخصاً در مورد مالیه موضوعی معاشات یا مالیات بر عایدات و طرز پرداخت آن سوالاتی داشته باشند، لطفاً ایشانرا رهنمائی کنید تا با ریاست عمومی عواید وزارت مالیه در تماس شده حل مطلب نمایند .}

 ^{در صورتیکه شما منحیث یک نهاد استخدام کننده خواسته باشید تا نمایندهء از طرف ریاست عمومی عواید جهت تفهیم مسائل و پاسخ به سوالات کارمندان تان به محل کارتان اعزام گردد لطفاًبا ریاست عواید ویا مستوفیت ها در تماس شده و زمینه همچو ملاقات را فراهم سازید .}

^{احکام تطبیقی}

^{درصورت عدم اطاعت از مقررات قانون مالیات برعایدات، وزارت مالیه از صلاحیت های اداری درچوکات قانون مالیات جهت حصول اطمینان از اطاعت پذیری استفاده می نماید. احکام اقدامات تطبیقی در فصول چهاردهم و شانزدهم قانون مالیات برعایدات وجود داشته و دربرگیرنده جرایم و معرفی به څارنوالی جهت پیگرد قانونی می باشد.}

^{منبع: بر گرفه شده از رهنمود شماره ۰۵ ریاست عمومی عواید.}